Terra Rebus
de aarde koesterend
Een bijzondere plek
in een bijzondere omgeving
met bijzondere mogelijkheden!
Verdere uitwerking en mogelijkheden
​
Vooraf
Zoals eerder gemeld gaan we hier verder in detail om een zicht te geven op onze ideeën en de mogelijkheden van de plek zoals we die nu kunnen inschatten. De concrete verfijning van het project zal uiteraard in een latere fase samen met de volledige groep verder uitgewerkt worden.
​
Terrein
De grond heeft een oppervlakte van 9 hectare en is gelegen ten zuiden van het dorpje Lalobbe, in de vallei van de Vaux. Dit riviertje meandert een 700-tal meters over het terrein tot aan de dam met waterval in het zuiden.
Aan de straat staat een huis dat nog in relatief goede staat is. Centraal op het terrein staan een 6-tal bouwvallige arbeidershuizen in een rij. Het geheel was vroeger een industriële site met op het terrein ook vervallen fabrieksgebouwen (met 3 grote waterkelders gevoed door de 'Bief', die vroeger voor waterkracht zorgden) en twee hangars (nog in redelijke staat). Verder zijn er broekbossen aan de westkant van de rivier, een groot vlak stuk grasland (nu bramen en duizendknoop) als overstromingsgebied langs de Vaux, bossen op de oostelijke helling .
​
Gebouwen
Er is door de vorige eigenaar een stedenbouwkundig attest bekomen voor restauratie van de 6 huizen, bijbouwen van een 7de en het bijkomend bouwen/plaatsen van 6 kleine ('tiny') huisjes langs de oude spoorwegbedding, zolang ze niet in overstromingszone of op de hellingen staan ingepland. Dit geeft ons alvast richting naar de mogelijkheden van de site om aanpassingen en bewoning te voorzien. Maar voor mensen die graag snel en eenvoudig naar een woning zoeken op een idyllisch plekje, die gaan dit hier nu duidelijk nog niet vinden. Eerst moeten we groep vormen, een juridische structuur oprichten, financiële middelen verzamelen. Dan pas kunnen we opstarten met de nodige vergunningen aan te vragen, veel overleggen, handen uit de mouwen steken en ... vertrouwen en geduldig zijn.
Basisgedachten
-
Het geheel wordt beschouwd als gemeenschappelijk en tegelijk 'alsof het van jezelf is'. We dragen samen zorg voor het geheel.
-
We zoeken samen naar een nieuwe manier om met financiën en eigendom om te gaan.
-
Ook in het wonen integreren we harmonie en evenwicht: bio-ecologisch, eenvoudig, zelfvoorzienend, klein, sober, delen waar mogelijk en gewenst, herbruik, lokaal,...
-
Dit deel van het project zal ruimte krijgen om te groeien. We zullen kennis verder opbouwen en koesteren een open houding waar plaats is om te delen met elkaar en met anderen in de vorm van een helpende hand, workshops, bouwkampen,...
-
Ook de natuur heeft zijn plek in al onze beslissingen en plannen.
La Maison des Germes (Het Kiemhuis)
Aan de straatkant staat een alledaags Frans huisje met tuintje: 'La Wacheline'. Hier kunnen we eerst mee aan de slag om het als uitvalsbasis in te richten. In een eerste fase zal dit huis een warme en droge plek zijn om de kerngroep en vrijwilligers onderdak te bieden voor de eerste verblijven, activiteiten en nadien de eerste grotere werken. Daarnaast kan het ook verhuurd worden. In een latere fase kan dit een plek zijn voor tijdelijk verblijf (verhuur, wwoofers, vrijwilligers...).
Les Six d'Affilée (Zes Op Een Rij)
De zes huizen vormen de kern van het gemeenschappelijk leven, zoals de huizen rond het marktplein van een dorp.
Enkele opties (verre toekomst):
-
Een huis als gezinshuis: plek voor een gezin, tijdelijk, onafhankelijk.
-
Een gekoppelde woning als gemeenschapshuis: individuen die er iets langer, in gemeenschap willen leven. Onafhankelijk, met individuele ruimere kamers. Gemeenschappelijke keuken en leefruimte.
-
Onze 'Herberg': Individuele meerpersoonskamers, grote keuken, grote eetplaats, grote ruimte voor workshops, grote zithoek.
Les Maisons de Hobbit (Hobbit-Huisjes)
Een zestal huisjes wat verder af gelegen in de omgeving van de oude spoorwegberm, wat meer verborgen in het groen. Hier hebben gezinnen of individuen hun eigen plek. Tiny en van verschillende grootte, net wat we nodig hebben.
Enkele voorbeelden (verre toekomst):
-
Een klein huisje voor iemand alleen.
-
Een iets groter huisje van stro en leem voor een koppel.
-
Een nog iets groter houten huis voor een koppel met één kind.
-
Een lemen gezinswoning voor een gezin.
-
Een kangoeroewoning voor iemand erbij die zorgbehoevend is.
-
Een woonwagen verder weg voor iemand die zich wil terugtrekken.
En hierin is verhuizen vanzelfsprekend, afhankelijk van de gezinssituatie van het moment.
La Poustinia (The Cave)
Een klein afgezonderd hutje waar je je individueel kan terugtrekken om een tijdje te gaan mediteren, nadenken, groeien, vasten,...
​
Projecten
Aangezien we in eerste plaats voor bedding willen zorgen, zullen er vanzelf projecten ontpoppen. Deze kunnen we nu uiteraard niet invullen. Ze zullen ontstaan uit de groep van zodra die is gevormd. Maar toch kunnen we het niet laten om hier enkele voorbeelden te benoemen...
-
Een lemen bakoven en bakkerijtje voor gezond traag brood.
-
Een perma-pluktuin-voedselbos met groenten, fruit, eitjes,... voor iedereen.
-
Een plek buiten met houten afdak, compost-toiletten en een kleine kampeerzone waar groepen ontvangen kunnen worden voor workshops, vormingen, natuurbeleving,…
-
Een wekelijks marktje met lokale boeren, projecten,... bio, eerlijk en gezond, voor ons en voor mensen uit de buurt.
-
Een pluktuin met bloemen om van het dorp een echte 'village fleuri' te maken.
-
Jouw idee?
Zoals je ziet: heel wat ideeën. Het tempo waarin deze ideeën vorm krijgen hangt af van de draagkracht van de groep.
Fasering van het project
Op korte termijn: vorming van de groep, de doegroepen en voorbereiding van de aankoop, financieringsmodel en aankoop van de grond (coöperatief, participatief, steward ownership, nature-owned property...)
2025-2030: programmatie eerste jaren met focus op professionele activiteiten voor werk met groepen, zorg voor jongeren, natuurwaarde vergroten, zoeken naar middelen voor herbestemming gebouwen (geen focus op wonen, wel focus op verblijf), verbinding met de onmiddellijke omgeving (dorp, streek), storytelling, onderzoek, publicaties
2030-2040: verkennen van mogelijkheid tot wonen, evenwicht wonen-werken, draagkracht site, valorisatie, outcome
2040-2050: doorgeven van project aan de volgende generatie
2050-...: wat is onze lange termijn visie met dit project, met deze site? We staan nu reeds stil bij de zorgen voor morgen. How to be a good ancestor?
​
Ingebed in de omgeving
We integreren ons maximaal in de omgeving en integreren ons zo mogelijk in taal en cultuur. We schenken ook voldoende aandacht aan mogelijke projecten, samenwerkingen, ondersteuningen, gebaren,... die deze integratie en wisselwerking bevorderen. Voorbeelden:
-
Natuurkampen voor de plaatselijke jeugd
-
Zwempartijtjes voor de lokale school
-
Samenwerking met buren om ze te gaan helpen
-
Projecten indienen of ondersteunen om het leven in het dorp te versterken
-
Marktje met lokale bio-producten
-
Samenwerking met de lokale 'cidrerie' om biodiversiteit te integreren in hun boomgaarden
-
...
​
Sociaal aspect
Vanuit onze missie en de kernwaarden van het project ontstaat als vanzelf ook aandacht voor een ruimer sociaal aspect.
Enkele ideeën:
-
We ondersteunen waar we kunnen zorgbehoevenden in het dorp, de omgeving
-
We voorzien steeds één van de woningen voor opvang van iemand die in nood is (uiteraard steeds in overeenstemming met de draagkracht van het project)
-
We ontvangen éénmaal per jaar een groep jongeren die we ondersteunen met de kennis en ervaringen die we samen opgebouwd hebben
-
...
​
​
Groenbeheer op het terrein
Het gehele terrein zal opgedeeld worden in verschillende zones:
-
Verblijven
-
Project (groepen, workshops)
-
Bossen
-
Overstromingsgebied
-
Moestuin, pluktuin, voedselbos
-
...
Binnen elke zone zullen we aandacht schenken aan de manier waarop we maximaal natuur en biodiversiteit kunnen integreren in onze activiteiten. We bekijken ook hoe we regeneratief aan de slag kunnen. Samen geven we vorm aan een globaal en gefaseerd plan voor de site. Hieronder enkele mogelijkheden:
​
Fase 1 (snel)
-
Tuin rond 'La Maison des Germes' aanpakken, mooi maken, natuur herintroduceren, variatie, speelsheid, fruit,...
-
Enkele kleine plekken mooi en gebruiksvriendelijk maken: een plek ten noorden van de huizen, een kring-groeps-plek aan de waterval, een meditatieplek in het bos, zonneplek aan de rivier, medicijnwiel, kampeerplek in het grasland, kampvuurkring,...
-
Enkele (tijdelijke) wandelpaden vrijmaken zodat kan gewandeld worden en dat meer delen bereikbaar zijn
-
Een experiment aangaan met de exoot, de 'japanse duizendknoop' (vb. maaien en drogen).
-
...
Fase 2 (eerste of tweede herfst)
-
Bomen planten als buffer aan de straatkant (noorden),...
-
Fruitbomen hoogstam, halfstam en laagstam planten,...
-
Kleinfruit (frambozen, bessen, bramen,...) en druiven, kiwi,…
-
...
Fase 3 (na 1 à 2 jaar)
-
Globaal plan maken met zoneringen en dromen,...
-
Deelontwerpen, beplantingsplannen, bosbeheerplannen,...
-
Welke machines wel, welke niet?
-
Opstellen plan van aanpak, prioriteiten, uitzetten in de tijd,...
-
Onderhoud en aanleg koppelen aan activiteiten, opleidingen of workshops.
-
...
Fase 4
-
Geleidelijke aanpak volgens plannen en planning
-
Regelmatige bijsturing aan de eigen evolutie van het project en de plek
-
...
Tussendoor
-
Veilige plaats voorzien voor werkgerief (eerst garage, container, hangar)
-
Keuze toekomstbomen tussen zaailingen
-
Verzamelen zwerfvuil
-
In kaart brengen van aanwezige planten, dieren,...
-
Aan overkant beek, poel of gracht uitgraven om verhoogd pad aan te leggen
-
...
Zoals je merkt ligt de focus eerst en vooral op het herbergzaam maken van de site, het natuurkarakter verhogen. In een eerste fase ligt de aandacht niet onmiddellijk op de gebouwen. Uiteraard wordt bekeken welke minimale ingrepen dienen te gebeuren. Indien er een overvloedige financiële stroom ontstaat kan het verhaal van het renoveren van de gebouwen natuurlijk wel bekeken worden. Verblijf met groepen kan, maar zal waarschijnlijk niet voor direct zijn. Kamperen zal wel relatief snel mogelijk worden.
Waterbeheer
Over het hele terrein is water alomtegenwoordig. De hele vallei met de rivier en de dam zijn sterk bepalend voor het geheel. Daarnaast is de Bief (aftakking van de Vaux naar de fabrieksgebouwen) met het hele netwerk van kelders, onderaardse kanalen en afvoerbeken en enorm boeiend historisch gegeven. Bijkomend ontspringen er op of boven de site enkele bronnen die jaren geleden de huizen van drinkbaar water voorzagen.
Ook hier lijkt ons een duidelijk water-plan een essentiële voorwaarde om met al dat water aan de slag te gaan en op termijn te kunnen ploeteren, spelen, zwemmen, varen, drinken... en misschien zelfs energie op te wekken. Hieronder een aantal scenario's:
Fase 1
-
Vanaf begin opkuisen waterloop: drijfvuil, gevallen bomen en takken
-
Advies navragen van mogelijkheden (vb. watermolen) en verplichtingen
-
Twee kano's op de kop tikken om te spelen en te 'kuisen'
Fase 2
-
Inventariseren van wat er nu is: waterstanden, diepte, niveaus, vis,...
-
Onderzoeken en advies vragen naar stabiliteit en verantwoordelijkheid bestaande structuren (dam, houten sluispoorten, onderaardse kanalen,...)
-
Waterplan maken
-
Plan voor waterbuffering (bufferbekken), wat bij wolkbreuken, regenseizoen,...
-
...
Fase 3
-
Onderzoek mogelijkheden watermolen, waterkracht,...
-
In kaart brengen en keuzes maken
-
Hoe kunnen we waterkwaliteit verbeteren? Ter plaatse, stroomopwaarts?
-
...
​
Plan van aankoop en juridische structuur
De vraagprijs voor zowel grond met bouwvallen als huis aan de straat is vandaag 300K. Om de aankoop te kunnen realiseren zoeken we welke structuur optimaal is om voor onze plannen vorm te geven. Een eerste optie is om een coöperatieve vennootschap op te richten. Dit geeft de flexibiliteit om met verschillende vennoten te werken en ook de verschillende projecten in onder te brengen. Een alternatief is om met een bestaande vennootschap te werken voor de eigendom (vb. zoals bij het principe van 'vrijkopen') en dan een vzw op te richten om de rest van de activiteiten in onder te brengen.
In eerste instantie zoeken we een startgroep van een 12-tal personen (de A-vennoten) die in de beginfase 30K inleggen. Het doel is om op termijn drie groepen te vormen. De A-, B- en C-vennoten, die dan elk op een verschillende manier financieel betrokken zijn. B- en C-vennoten zijn dan steunende fans.
​
We bekijken eveneens in welke mate we de idee van steward ownership kunnen realiseren binnen dit project. Expertise hierrond is zeker welkom!
Op organisatorisch vlak zouden we ook met verschillende groepen werken afhankelijk van hun betrokkenheid met het project. De kerngroep zou de meest actieve groep zijn die het project van dichtbij opvolgt. Daarnaast kunnen mensen meer of minder betrokken zijn via doegroepen of op individuele basis.
​
Mogelijkheden om deelgenoot te worden
We zien verschillende mogelijkheden om betrokken te worden in het project. Dit zou kunnen op financieel vlak, op vlak van gebouwen, de handen uit de mouwen steken ter plaatse, administratief ondersteunen,... of in een combinatie.
Voor elk wat wils dus. In een eerste fase zal er veel nagedacht worden, overlegd worden. Tegelijk willen we direct ook voeling krijgen met de plek door er aan de slag te gaan en onze handen vuil te maken, via activiteiten van natuurbeheer en onderhoud. Stap voor stap maken we de plek herbergzaam zodat het een voedende plek kan zijn voor mens, dier, plant en het grote geheel.
Op het vlak van bewoning kan de puzzel nu nog niet gelegd worden. Naar alle waarschijnlijkheid zullen er mettertijd mensen op de plek wonen maar hier kunnen nu nog geen beloftes rond gemaakt worden. Samen bekijken we hoe we de puzzelstukken leggen. Spelenderwijs, met voldoende sérieux. Vrij maar veilig.
​